Yeni düzenlemelerle birlikte, belediye başkanları ve valilerin seçilme şeklinde köklü bir dönüşüm yaşanacak. Özellikle ikinci tur seçimlerinin kaldırılması ve “alternatif oy” sisteminin getirilmesi, 2028’deki yerel seçimleri bambaşka bir boyuta taşıyacak.
Alternatif Oy Sistemi Nedir ve Nasıl İşleyecek?
Yeni seçim sisteminin kalbinde alternatif oy mekanizması yer alıyor. Buna göre, vatandaşlar artık aynı anda iki farklı liste için oy kullanabilecekler:
- Birincil tercihleri olan ana liste
- Diğer adaylar arasından ikinci, alternatif tercihleri olan bir liste
Peki bu sistem nasıl işleyecek? Eğer bir liste yüzde 42’nin üzerinde oy alırsa, o liste otomatik olarak belediye başkanı veya vali seçilecek ve alternatif oylar dikkate alınmayacak. Ancak, hiçbir liste yüzde 42 barajını aşamazsa, işte o zaman ikinci sayım aşaması devreye girecek. Bu aşamada, alternatif oylar, en çok oyu alan ilk iki liste arasında yeniden dağıtılarak nihai kazanan belirlenecek.
İkinci Tur Neden Kaldırıldı?
İçişleri Bakanlığı’nın bu radikal kararı almasında, 2023 yerel seçimlerindeki ikinci turun istatistikleri etkili oldu. İkinci turda katılımın dramatik bir şekilde düşmesi ve yüksek idari maliyetler (personel, sandıklar, yargı temsilcileri vb.) hükümeti daha esnek ve verimli bir sisteme geçiş yapmaya yöneltti. Artık bu maliyetli ve düşük katılımlı ikinci turlar tarihe karışıyor.
Elektronik Oylama Yolda ve Yeni Seçim Takvimi
Değişiklikler bununla sınırlı değil. 2024 Avrupa Parlamentosu seçimlerinde pilot uygulaması yapılan posta ile oy kullanma sisteminin ardından, İçişleri Bakanlığı yerel seçimler için elektronik oylama seçeneğini de getirmeyi planlıyor. Bu, vatandaşlara sandık başında fiziksel olarak bulunmanın yanı sıra ek bir oy kullanma kolaylığı sunacak.
Seçim takvimi de değişiyor: Artık belediye ve bölgesel seçimler her beş yılda bir, Kasım ayının son Pazar günüyapılacak.
Şeffaflık, Genç Katılım ve Modern Yönetim Hedefi
Yeni düzenlemeler, sadece oy verme sistemini değil, yerel yönetimlerin işleyişini de etkileyecek:
- Seçimlere katılım ücretleri nüfusa göre azaltılacak.
- Seçim harcamaları ve televizyon yayınları için daha sıkı kurallar getirilecek.
- Kamu görevlilerinin seçim nedeniyle görevlendirmeleri kaldırılacak, böylece kamu kaynaklarının kötüye kullanımı engellenecek.
- Listelerde 30 yaş altı gençlere kota uygulamasıyla gençlerin siyasete katılımı teşvik edilecek.
- Tercih oyu olmadan belediye meclis üyeleri (tıpkı milletvekilliği seçimlerindeki liste başları gibi) uygulamasıyla bilim insanları ve saygın kişilerin yerel yönetimlerde yer alması sağlanacak.
Yerel Yönetimlerde Dijitalleşme ve Denetim
Yeni çerçeve aynı zamanda modernizasyonu ve şeffaflığı hedefliyor:
- Düzenleyici kararlar için zorunlu istişare süreçleri başlayacak.
- Yerel konular için elektronik referandumlar yapılacak.
- “Yerel Kalkınma Harcı (YKH)” adı altında yeni bir sistem getirilecek; bu harç her belediye tarafından serbestçe belirlenebilecek.
- 15.000 Euro üzerindeki tüm ödeme emirleri Sayıştay tarafından denetlenecek, böylece mali şeffaflık artırılacak.
Yunanistan, bu kapsamlı değişikliklerle yerel yönetimlerde daha verimli, şeffaf ve katılımcı bir dönem başlatmayı hedefliyor. Bu adımlar, yerel demokrasinin güçlenmesi ve vatandaşların yönetim süreçlerine daha fazla dahil olması açısından büyük önem taşıyor.
